Waarom CO₂ beprijzing?
Door CO₂ beprijzing wordt veel beter inzichtelijk wat de relatieve kosten zijn van een bepaalde beslissing als het gaat om duurzaamheid. PWC introduceerde bijvoorbeeld zo’n CO₂-schaduwprijs (van 100 euro per ton) en herinvesteerde deze afdracht om te reduceren, compenseren en innoveren. Dit had tot effect dat ze veel ritten en daarmee CO₂ bespaarden.

Waarom CO₂ budgetten verhandeling?
Een organisatie kan besluiten fors in te zetten op daling van de CO₂ uitstoot. De realisatie daarvan is mede afhankelijk van keuzes en gedrag van de medewerkers. Een interessante mogelijkheid is verhandelbaarheid van CO₂-budgetten. Het creëren van verhandelbaarheid staat gelijk aan het creëren van eigendomsrechten en is daarmee een manier om een ontbrekende markt toch tot stand te brengen. Dit gebeurt al in systemen van verhandelbare emissierechten. Het principe is eenvoudig:

De doelstelling is om de CO₂-uitstoot in het woon-werkverkeer en zakelijk verkeer met 55% terug te brengen in 2030. We brengen deze doelstelling naar het niveau van individuele medewerkers en geven daartoe een ieder een CO₂-budget, dat staat voor hun huidig mobiliteitsgedrag, laat ons zeggen 1.000 carbonbons. Door elke mobiliteitskeuze van de medewerker verbruikt hij of zij een aantal van deze carbonbons.

Bijvoorbeeld (fictief, nader uit te erken):
200 werkdagen per jaar 30 kilometer per eigen fossiele auto of leaseauto woon-werk:
200 dg * 30 km * 0,10 carbonbon/km = 600 carbonbons

• één vliegreis naar Thailand voor een werkconferentie: 200 carbonbons
• één vliegreis binnen Europa voor een werkbezoek: 100 carbonbons
• zakelijke ritten per fossiele bedrijfsauto per jaar: 1.000 km * 0,1 carbonbon = 100 carbonbons

Wil de betreffende medewerker méér reizen dan kan dat óf niet, óf hij koopt carbonbons op een virtuele marktplaats waar alle collega’s hun CO₂-ruimte op aan kunnen bieden.

Wat is er mogelijk als het gaat om CO₂ beprijzing?
CO₂ beprijzing is een interne aangelegenheid en kan worden vormgegeven zoals u dat wilt. U kunt de prijs puur fictief houden om er eerst eens mee te oefenen, of, zoals PWC deed, deze prijs daadwerkelijk in de business case meenemen en vervolgens inzetten om te herinvesteren.

Er is nog weinig tot geen ervaring mee opgedaan, het gaat daarom in eerste instantie om experimentele stappen, maar we beginnen niet op nul. Er zijn al talloze apps op de markt die het reizen van mensen real-time volgen, bijvoorbeeld de Fynch App, de Gaiyo app, de Toogethr-app. Door het toevoegen van een verhandelfunctie ontstaat een compleet instrument. Dit leidt ertoe, dat:

• medewerkers de beschikking krijgen over een CO2-budget in de vorm van carbonbons;
• medewerkers voorgenomen reizen gaan invoeren in de app, zowel zakelijke als woonwerkreizen, en hen aanzet tot bewuste keuzes in hun klimaatgedrag;
• medewerkers gevolgd worden gedurende hun reizen, zodat er controle is, en inzichten gecreëerd kunnen worden;
• medewerkers voorzien worden van een marktplaats waar carbonbons verhandeld kunnen worden tussen collega’s.

Elk jaar wordt het CO₂-budget nu met 55% / 8 jaar = 7% verlaagd! Van 1.000 carbonbons nu naar 440 carbonbons in 2030. De carbon footprint per medewerker daalt in 8 jaar geleidelijk met 56%.
Eén van de redenen waarom een CO₂-heffing efficiënt is, is dat het niet alleen leidt tot een gereduceerde CO₂-uitstoot, maar ook tot een optimale samenstelling: alleen de uitstoot met de
hoogste betalingsbereidheid blijft over. Bij verhandelbare CO₂-ruimte kan iedere deelnemer de voor hem of haar ‘meest waardevolle uitstoot’ blijven maken. Zij kunnen klimaatneutraal reizen (om minder rechten te hoeven kopen, of meer te kunnen verkopen) op die dagen waar de alternatieven het meest aantrekkelijk zijn.

Vanwege het experimentele karakter zijn nog diverse aspecten nader uit te werken en daarna te testen, denk bijvoorbeeld aan de materiele vorm van de rechten (geld of anderszins), hoe het gewenste gedrag effectief te ondersteunen, het opstellen van reglementen e.d. Dat werkt het beste door dit systeem in de praktijk te gaan toepassen en toetsen en verbeteren.

Zuid-Holland Bereikbaar heeft afspraken gemaakt een ICT organisatie die een app heeft ontwikkeld waarmee CO₂ budgetten onderling in de eigen organisatie te verhandelen zijn. Zuid-Holland Bereikbaar biedt in 2022 de mogelijkheid aan 500 personen om hiermee ervaring op te doen. We zijn daarvoor op zoek naar een aantal organisaties die een groep medewerkers aan zo’n experiment zouden willen laten meewerken.

Alternatieven om klimaatneutraal je werkgebonden mobiliteit te regelen zijn beschikbaar, te weten in de vorm van elektrisch rijden, fietsen, thuiswerken, MaaS, openbaar vervoer etc. (de toolbox die beschikbaar komt voor de alliantiepartners). We bieden onze alliantiepartners daarom (1) het recht op hulp om parallel aan de CO2-handel alternatieven uit te proberen en (2) hulp in de benadering van medewerkers, ondernemingsraden etc.

Waar kunt u terecht voor meer informatie over CO₂ beprijzing?
Het Klimaatplein.com heeft een test-case gedaan met interne CO₂ beprijzing. Hier is meer praktische informatie over te vinden via

• Testcase CO2-beprijzing leidt tot inzicht en actie

• Verslag en resultaten testcase co2 beprijzing MKB 

Waar kunt u terecht voor meer informatie over verhandelbare CO₂ budgetten?
Contactpersoon voor (vragen over) meedoen aan dit experiment met verhandelbare CO₂ budgetten is Hans Stevens.